Les années , Annie Ernaux
vertaald tot
De jaren door Rokus Hofstede, De Arbeiderspers 2020
Dit boek is een collectieve autobiografie van onze tijd. Het vertelt het verhaal over de periode 1941-2006 door de lens van het geheugen, van tegenwoordige en herinnerde indrukken, culturele gewoonten, taal, foto’s, boeken, liedjes, radio, televisie, reclame en krantenkoppen. Annie Ernaux slaagt erin een vorm te vinden die zowel subjectief als onpersoonlijk, particulier als collectief is, een nieuw genre in feite, dat beoogt het verleden te vangen. Als vermenging van autobiografische fictie en sociologie is De jaren ‘een Op zoek naar de verloren tijd van ons tijdperk van mediadominantie en consumentisme’ (The New York Times), een monumentale bijdrage aan de twintigste-eeuwse Franse geschiedenis zoals weerspiegeld in het leven van één vrouw.
Afstandelijk schrijft ze, koel, precies, observerend en toch hakt het erin. Haar minimalistische stijl is ontdaan van beeldspraak, wat overblijft is een indruk van pure eerlijkheid en authenticiteit. Meteen al naar het debuutroman, over abortus, gold ze als een taboedoorbrekend auteur. (NRC Handelsblad)
Annie Ernaux (Lillebonne, 1 september 1940) is een Franse schrijfster. Vrijwel al het werk van Ernaux is autobiografisch van aard.
Haar eerste roman, Les Armoires vides (De lege kasten), uit 1974, gaat over haar Normandische kindertijd, haar tweede, Ce qu’ils disent ou rien (1977), over haar adolescentie, haar derde, La femme gelée (De bevroren vrouw), uit 1981, over haar huwelijk. In 1984 kreeg ze de Prix Renaudot voor La Place (De plek), waarin de maatschappelijke stijging van haar vader centraal staat. Ook schreef ze over haar abortus (L’événement), over de ziekte van Alzheimer (Je ne suis pas sortie de ma nuit) en later de dood (Une femme) van haar moeder, over haar borstkanker (L’usage de la photo) en over haar ontmaagding, in feite een verkrachting (Mémoire de fille). Vaak baseert Ernaux zich voor haar teksten op het ‘grote herinneringsvermogen van de schaamte, dat minutieuzer, onverzettelijker is dan enige andere vorm van herinnering. Dat herinneringsvermogen dat als het ware de speciale gift van de schaamte is.
Les Années, verschenen in 2008, een omvangrijk historisch fresco dat meer dan een halve eeuw bestrijkt, van vlak na WO II tot circa 2005, wordt door velen beschouwd als Ernaux’ magnum opus.
Ernaux ontwerpt een mengvorm van autobiografie, sociologie en geschiedenis, waarin niet één keer het persoonlijk voornaamwoord ‘ik’ wordt gebruikt. Les Années werd bekroond met een tiental literaire prijzen, waaronder de Prix Marguerite Duras, de Prix François Mauriac, de Prix de la langue française en, in 2016, de Premio Strega Europeo. De Engelse vertaling The Years, vertaald door Alison L. Strayer, stond in 2019 op de shortlist van de Man Booker International Prize.
Annie Ernaux keert in veel van haar werk terug naar haar milieu van herkomst. Haar werk is beïnvloed door de sociologie van Pierre Bourdieu, van wie ze heeft geleerd dat ook het intieme en persoonlijke maatschappelijk van aard is. Ze streeft naar een neutrale, objectieve stijl, ‘zonder oordeel, zonder metafoor, zonder vergelijking’. Supermarkten en metrolijnen neemt ze even makkelijk tot onderwerp als het mechanisme van het geheugen of de ervaring van tijd